مدیریت زنجیره تأمین فرآیند سامان دهی برای برنامه‌ریزی و کنترل مواد و اطلاعات می‌باشد که از تأمین کنندگان تا مشتریان محصول نهایی را در بر دارد. به عبارتی مدیریت زنجیره تامین شامل تمامی جابجایی‌ها و ذخیره مواد اولیه، مواد نیمه ساخته در حین کار و محصول نهایی از نقطه شروع اولیه تا نقطه پایان مصرف می‌باشد.
زیرساخت های لازم برای پیاده سازی مدیریت برنامه ها ملی را می توان در ۳ دسته ی اصلی طبقه بندی نمود که در ادامه توضیح داده شده است:
- زیرساخت های قانون گذاری
- زیر ساخت های سخت افزاری
- زیر ساخت های نرم افزاری
- سیاست های واردات/ صادرات و تعیین تعرفه های گمرکی
- ثبات رویه و قابلیت اطمینان سیاست گذاری های اقتصادی در جهت کاهش ریسک سرمایه گذاری
- منطقی کردن نرخ سود بانکی
- حمایت از شرکت های ارائه دهنده خدمات لجستیک طرف سوم (۳PL)
- تدوین استاندارد های کیفی ملی برای فعالیت های لجستیکی
زیرساخت های سخت افزاری
- احداث جاده های جدید و یا توسعه و بهبود راه های موجود (آسفالت، راه آهن و هوایی)
- بهبود زمان ترخیص کالا ها از گمرک و کوتاه تر و بهینه کردن چرخه کار های اداره گمرکی
- توسعه زیرساخت های تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات (ICT) برای ایجاد جریان روان اطلاعات و تراکنش های مال
زیرساخت های نرم افزاری
- بهبود شرایط بانکی برای اصلاح قوانین پرداخت به نحوی که تسهیلاتی را برای سرعت انجام تراکنش های مالی را در کمترین زمان و با کمترین هزینه خواب سرمایه برآورده سازد.
- تشویق شرکت های بیمه برای حمایت از فعالیت ها و شرکت های ۳PL و توسعه تنوع طرح های بیمه ای مرتبط
- تدوین چارچوب های نظارتی
- نقش مستقیم دولت و یا سازمان های دولتی در ابتدای راه توسعه زنجیره تامین برخی کالاهای اساسی
- تهیه ی نقشه راه برای تعیین نقش دولت/ بخش خصوصی در پروژه های پیاده سازی زنجیره تامین کالا
- توسعه فرهنگ هماهنگی بین شرکای تجاری
- تعریف داده های آماری و نسبت های مالی جدید مرتبط با هزینه های لجستیک
- تدریس و آموزش متخصصان لجستیک و زنجیره تامین
- تلاش ها در سطح بنگاه های اقتصادی و موسسات خصوصی
محرک های به کارگیری مدیریت زنجیره تامین در نرم افزار شرح وظایف
اگر در اواسط دهه ۱۹۹۰ از یک شرکت پرقدرت همچون فورد پرسیده می شد که آیا حاضر است با بعضی رقبا و تامین کنندگان موادش همکاری کند و به صورت مشترک فعالیت کند، قطعا جوابش منفی بود ولی الان می بینیم که حتی بزرگترین شرکت ها نیز به صورت یکپارچه با سایر اعضای زنجیره به فعالیت می پردازند. ضرورت یکپارچه شدن اعضای زنجیره در اواخر دهه ۱۹۹۰ درک گردید.
عوامل موثر در سرعت تکامل مدیریت زنجیره تامین
بعضی از عواملی که باعث شد سیر تکاملی مدیریت زنجیره تامین شتاب بیشتری بگیرد را می توان به قرار زیر ذکر کرد.
- گسترده شدن استفاده از اینترنت و تحول شگرف درتکنولوژی اطلاعات
- مطالبات بیشتر مشتریان و لزوم مشتری مداری به منظور ماندن در بازار رقابتی
- اهمیت یافتن و گنجاندن نظر مشتریان و ایده آل ها و نیازمندی های آنان در طراحی تولید محصولات
- جهانی سازی و پر رنگ تر شدن نقش امور لجستیکی برای شرکت های بین المللی چند ملیتی
- تغییر فرایندهای درون سازمانی سازمان ها برای باقی ماندن در صحنه رقابت جهانی
- تاکید بر کاستن هزینه ها و عدم امکان کاهش بیشتر هزینه ها در بخش ساخت و تولید
- ادغام شدن صنایع به لحاظ ترس از بین رفتن بازار رقابتی فشرده امروز
- اهمیت تسهیل در خدمت رسانی و تقدم یافتن آرمان های پیشبرد و انعطاف پذیری بر ویژگی های محصولات
- کوتاه شدن چرخه دوره عمر محصولات و لزوم کاهش زمان های پیشبرد
- لزوم افزایش انعطاف پذیری سازمان ها برای ادامه حیات
- اهیمت یافتن نقش تامین کنندگان در افزایش توان سازمان ها در برخورد با نیاز مشتریان
- نظام مند و استاندارد شدن صنعت حمل و نقل در اکثر کشور ها
در کنار تمام این محرک ها، شاید بتوان اذعان نمود که با نبود تکنولوژی اطلاعات و اینترنت امکان ایجاد یکپارچگی در زنجیره های تامین با وجود ضرورت آن، امکان پذیر نبود.
مزایای به کارگیری مدیریت زنجیره تامین
از میان انبوه مزایایی که در کتاب ها و مقالات مختلف برای به کارگیری نگرش مدیریت زنجیره تامین مورد اشاره قرار گرفته است، اهم آن ها را می توان به صورت زیر نام برد.
- محقق شدن رضایت مشتریان نهایی و مشتری مداری
- کاهش زمان های آماده سازی
- بهبود سیستم های اطلاعاتی و به اشتراک گذاری آن ها
- بهبود در طراحی محصول
- بهبود در عملکرد تکمیل سفارشات و تحویل کالا
- افزایش بهره وری
- افزایش انعطاف پذیری تولید
- کاهش زمان چرخه نقد به نقد
- کاهش موجودی ها
- کاهش زمان های تامین موجودی
- افزایش گردش دارایی ها
- بهبود ارتباطات بین شرکت ها و ایجاد هدف مشترک
- افزایش رقابت پذیری اجزای زنجیره تامین
- چابکی بیشتر
- سود بالاتر
- قابلیت مشاهده و ردگیری و رخداد ها
- کاهش هزینه ها
- افزایش سطح خدمت دهی به مصرف کنندگان، از طریق افزایش دفعات تحویل به موقع کالا و کاهش هزینه های مرتبط با نگهداری سطوح زیاد موجودی
- ایجاد مزیت رقابتی برای مدیریت پروژه
- تعامل نزدیک تر با تامین کنندگان برای مدیریت برنامه ها
- ایجاد فرصت برای خرید مقادیر زیاد و با هزینه کمتر
- ایجاد یک مرجع پاسخگویی
- توانایی اجرای دقیق سیستم ها به صورت ترکیبی